पत्रकारिता : धर्म की धंदा?

 

पत्रकारितेच्या क्षेत्रात ३५ वर्षे कार्यरत असलेल्या माझ्या अनुभवातून एक गोष्ट स्पष्ट झाली आहे - पत्रकारिता हा धर्म आहे, धंदा नाही. अनेक लोक पत्रकारितेत केवळ पैसा आणि प्रतिष्ठा कमावण्यासाठी येतात, पण मला नेहमीच पत्रकारितेचा मूळ धर्म जोपासणं महत्त्वाचं वाटलं आहे. माझ्या कामामधून मी समाजातील दुर्बल आणि गोरगरिबांची सेवा केली, त्यांचं प्रतिनिधित्व केलं. धनसंपत्ती मात्र काहीही कमावलं नाही. यामुळे अनेकदा लोक मला विचारतात, "अरे, किती वर्षं काम केलं, पण काय मिळवलं?" त्यांच्या प्रश्नात तोच उपहास असतो - काही पत्रकार मोठमोठे बंगले, गाड्या आणि संपत्ती जमा करतात, तर तुम्ही का नाही?

माझ्या समोर अनेक उदाहरणं आहेत, जिथे काही पत्रकार स्वतःचा स्वार्थ साधत, नीतिमूल्यांशी तडजोड करून धनसंपत्ती गोळा करतात. पण मी मात्र नेहमी या गोष्टींपासून दूर राहिलो. मला माझं काम सामाजिक सेवेसारखं वाटतं. पैसा मिळवण्यासाठी मी कधीही पत्रकारितेला व्यवसायाच्या दृष्टिकोनातून पाहिलं नाही.

१५ वर्षांपूर्वी धाराशिवमध्ये मी कर्ज काढून एक छोटासा १ BHK फ्लॅट घेतला होता. त्या वेळेस आर्थिक स्थैर्य नव्हतं, पण मेहनतीने आणि कर्ज फेडून अखेर तो फ्लॅट कर्जमुक्त केला. धाराशिवमध्ये माझं घर असावं, हे मला कायमच अभिमानास्पद वाटत होतं. मात्र, आठ वर्षांपूर्वी एका खोट्या केसमुळे मला धाराशिव सोडून पुण्यात येणं भाग पडलं. तेव्हापासून धाराशिवचा फ्लॅट तसाच रिकामा आहे; न तो विकला, न भाड्याने दिला.

काही जवळचे मित्र सल्ला देतात की, "धाराशिवचा फ्लॅट विकून टाक आणि पुण्यात फ्लॅट घे." काहीजण म्हणतात, "फ्लॅट भाड्याने दे, आणि पुण्यातील घराचं भाडं भर." पण यावर माझं विचारमंथन सुरू असतं. धाराशिवच्या फ्लॅटची किंमत आणि पुण्यातील घरांच्या किमतीत प्रचंड फरक आहे. धाराशिवचा फ्लॅट विकला तरी पुण्यात योग्य घर घेणं मला सोपं नाही. शिवाय, धाराशिवला कामानिमित्त गेलो तर राहायला कुठे? हा प्रश्न कायमचा आहे.

माझं मन म्हणतं की, धाराशिवशी असलेलं नातं मी असं तोडू शकत नाही. माझं जीवन इथं घडलं, इथल्या मातीशी माझं नातं आहे. तो फ्लॅट माझ्या संघर्षाचं प्रतीक आहे, आणि त्याचं मोल धनामध्ये मोजता येत नाही. म्हणूनच, तो फ्लॅट विकणं किंवा भाड्याने देणं मला योग्य वाटत नाही. शेवटी, पैसा सर्वस्व नाही; माणसाच्या मूल्यांशी, त्याच्या नात्यांशी त्याचं जीवन बांधलेलं असतं. पत्रकारितेतही हेच सत्य आहे - पैसा येतो आणि जातो, पण नीतिमूल्ये, समाजाची सेवा आणि आपलं आत्मसंतोष हेच खरे मूल्य आहेत.

- सुनील ढेपे