सोशल मीडियावर लिहिताना घ्यावयाची काळजी

सोशल मीडिया आजकाल आपल्या जीवनाचा एक अविभाज्य भाग बनला आहे. यातून आपले विचार, भावना, आणि माहिती लोकांपर्यंत पोहोचवणे सोपे झाले आहे. मात्र, या माध्यमाचा योग्य वापर करणे आणि जबाबदारीने वागणे आवश्यक आहे. चला, यावर सविस्तर चर्चा करू या.

१. गोपनीयता आणि सुरक्षा

- वैयक्तिक माहिती -  सोशल मीडियावर आपल्या वैयक्तिक माहितीचा जास्तीत जास्त खुलासा टाळावा. आपल्या आयुष्यातील खाजगी गोष्टी जसे की पत्ता, जन्मतारीख, फोन नंबर इत्यादी गोष्टी जाहीर केल्यास त्याचा दुरुपयोग होऊ शकतो.

-   पासवर्ड्स आणि सुरक्षा उपाय -  आपले पासवर्ड्स सुरक्षित ठेवणे आणि नियमितपणे बदलणे आवश्यक आहे. दोन-घटक प्रमाणीकरण (Two-Factor Authentication) सारखे उपाय वापरल्याने सुरक्षा अधिक वाढते.

२. मर्यादा आणि शालीनता

- शिष्टाचार: सोशल मीडियावर सभ्यतेने वागणे महत्वाचे आहे. आपल्या पोस्ट्समध्ये आणि टिप्पण्यांमध्ये शालीनता पाळणे आवश्यक आहे. व्यक्तिशः कोणालाही दुखावणारी, अपमान करणारी किंवा गटबाजी करणारी भाषा वापरणे टाळावे.

  - मतभेद आणि विचारांची विविधता:  सोशल मीडिया एक खुलं मंच आहे जिथे विविध विचारांचे लोक एकत्र येतात. मतभेद असणे सामान्य आहे, पण ते योग्य पद्धतीने व्यक्त करणे आवश्यक आहे. वाद टाळून, शांत आणि संयमी पद्धतीने आपले विचार मांडावेत.

 ३. वैयक्तिक विचार आणि तथ्य

- विचारपूर्वक विचार: सोशल मीडियावर काहीही पोस्ट करण्यापूर्वी त्याचा परिणाम काय होईल याचा विचार करावा. आपल्या पोस्ट्समधून कोणालाही चुकीचा संदेश जाऊ नये याची खबरदारी घ्यावी.

- तथ्य तपासणी:सोशल मीडियावर माहिती पोस्ट करताना, तिची सत्यता तपासणे आवश्यक आहे. खोटी माहिती किंवा अफवा पसरवणे हे सामाजिकदृष्ट्या गैरजबाबदार आहे.

४. कॉपीराइट आणि वैधता

- कॉपीराइट:  दुसऱ्याची सामग्री, फोटो, लेख किंवा कोणतेही सर्जनशील काम कॉपी करणे हे गैरकायदेशीर आहे. अशा सामग्रीला योग्य श्रेय देणे आणि त्यांच्या कॉपीराइट कायद्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे.

  - विधिक नियमांचे पालन: कोणत्याही अश्लील, अपमानजनक, किंवा अवैध सामग्री पोस्ट करणे टाळावे. त्यामुळे कायदेशीर कारवाईचा धोका निर्माण होऊ शकतो.

 काय लिहावे आणि काय लिहू नये?

काय लिहावे  ? 

प्रेरणादायक सामग्री :  सामाजिक सुधारणा, मानसिक स्वास्थ्य, किंवा आत्मविकास यासारख्या विषयांवर प्रेरणादायक पोस्ट्स शेअर कराव्यात. या पोस्ट्समुळे लोकांमध्ये सकारात्मकता आणि ऊर्जा निर्माण होते.

माहितीपूर्ण पोस्ट्स:  जीवनातील विविध पैलूंवर आधारित माहिती शेअर करावी. उदाहरणार्थ, शिक्षण, आरोग्य, तंत्रज्ञान यासारख्या विषयांवर लेखन करणे उपयुक्त ठरते.

वैचारिक लेख: समाजातील विविध समस्यांवर आपल्या वैयक्तिक विचारांचा उल्लेख करून जागरूकता निर्माण करावी. हे लेख सामाजातील विविध घटकांना एकत्र आणण्यास मदत करतात.

काय  लिहू नये? 

आक्षेपार्ह सामग्री:  धार्मिक, जातीय, लिंगभेद, किंवा कोणत्याही प्रकारच्या व्यक्तींचा अपमान करणारी सामग्री पोस्ट करू नये. अशा पोस्ट्स समाजातील ताणतणाव वाढवू शकतात.

खोटी माहिती: अफवा, खोटी माहिती किंवा अर्धवट माहिती पोस्ट करू नये. यामुळे गैरसमज निर्माण होऊन समस्या वाढू शकतात.

अनावश्यक वाद: मुद्दामून वाद निर्माण करणारी किंवा कोणालाही उद्देशून चिथावणीखोर लिखाण टाळावे. यामुळे आपण सोशल मीडियावर वाईट प्रतिमा तयार करू शकतो.

सोशल मीडियाचा वापर योग्यरित्या आणि जबाबदारीने करणे ही आपल्या सर्वांची जबाबदारी आहे. याद्वारे आपण एक सकारात्मक, सुरक्षित, आणि शिक्षणदायी समाज निर्माण करू शकतो.

- सुनील ढेपे, धाराशिव