लेखणी ते मोबाईल: एका निर्भीड पत्रकाराची आत्मकथा
माझं आयुष्य म्हणजे लेखणी आणि आताच्या मोबाईलच्या कीपॅडमधला प्रवास…! एकेकाळी शाईच्या दावतीत लेखणी बुडवून बातम्यांचे रकानेच्या रकाने भरले जायचे. आज बोटं मोबाईलच्या स्क्रीनवर धावतात. काळ बदलला, माध्यमं बदलली, पण एक गोष्ट नाही बदलली – ती म्हणजे माझी पत्रकारिता. ती तेव्हाही बंडखोर होती आणि आजही आहे.
माझी गोष्ट सुरू होते १९८७ साली, धाराशिव (तत्कालीन उस्मानाबाद) जिल्ह्याच्या टोकावरच्या, सोलापूरच्या जवळ असलेल्या अणदूर गावात. गाव तसं सोलापूर-उमरगा हमरस्त्यावरचं, पण माझी ओळख सोलापूर आणि कन्नडच्या मिश्रणाने तयार झालेल्या एका वेगळ्याच मराठीतून होती. बारावी होऊन मी जेमतेम १८-१९ वर्षांचा असेन, तेव्हा पत्रकारितेचं वेड डोक्यात शिरलं. एकीकडे पदवीचं शिक्षण आणि दुसरीकडे बातम्यांचा रेटा, अशी दुहेरी कसरत सुरू झाली.
पुण्याच्या 'केसरी'ची सोलापूर आवृत्ती सुरू झाली आणि वृत्तसंपादक अरुण रामतीर्थकर यांनी माझ्यावर विश्वास दाखवला. अणदूरचा वार्ताहर म्हणून संधी मिळाली. खिळे जुळवून होणारी छपाई ते ऑफसेट मशीनचा तो काळ माझ्या डोळ्यांसमोर बदलत होता. सकाळी पेपर वाटायचा, मग कॉलेज आणि उरलेल्या वेळेत बातम्यांचा शोध. महत्त्वाची बातमी असली की थेट सोलापूर गाठायचं, नाहीतर एसटीच्या पॅकेटमधून बातम्या पाठवायच्या. अणदूरचं फुलचंद घुगे खून प्रकरण असो वा चिवरीतील पशुहत्येचा विषय, माझ्या लेखणीने ते राज्यभर गाजवले. 'चिवरी'च्या लेखाने तर मला तीन राज्यस्तरीय पुरस्कार मिळवून दिले आणि एका रात्रीत मी 'फेमस' झालो.
१९९० साली नळदुर्गच्या बालाघाट कॉलेजमधून बी.ए. पूर्ण करून मी लातूरचं दयानंद महाविद्यालय गाठलं. 'केसरी'ने लातूर जिल्हा प्रतिनिधीची जबाबदारी दिली. पत्रकारितेतून मिळणाऱ्या पैशांवरच माझं शिक्षण आणि राहण्याचा खर्च भागत होता. सकाळी कॉलेज आणि नंतर पूर्णवेळ पत्रकारिता, हा माझा दिनक्रम होता. 'लोकमत'मध्येही काही काळ काम केलं. त्यानंतर, २००० साली विलासराव देशमुखांच्या 'दैनिक एकमत'मधून माझी जन्मभूमी असलेल्या धाराशिवमध्ये जिल्हा प्रतिनिधी म्हणून परत आलो. इथली माझी पत्रकारिता वादळी ठरली, अनेक विषय मी निर्भीडपणे मांडले.
पण माझ्या आयुष्यातला खरा 'टर्निंग पॉईंट' आला २०११ साली. तो काळ आजच्यासारखा स्मार्टफोन्सचा नव्हता. पण मला भविष्याची चाहूल लागली होती. मी 'धाराशिव लाइव्ह' नावाचं स्वतःचं डिजिटल चॅनल सुरू केलं. तेव्हा तथाकथित जाणकार पत्रकारांनी मला वेड्यात काढलं. "हे कोण वाचणार?" म्हणून माझी चेष्टा केली, मला हिणवलं. पण मी माझ्या निर्णयावर ठाम होतो.
आज काळानं उत्तर दिलं आहे. ज्यांनी मला हसण्यावारी नेलं, ते आज पश्चात्ताप करत आहेत. कारण 'धाराशिव लाइव्ह'ने डिजिटल मीडियात एक क्रांती घडवली आहे. आमची पत्रकारिता कधीच कोणत्या राजकारण्याची बटीक झाली नाही. ती नेहमीच वंचित, दलित, पीडित आणि दिनदुबळ्यांचा आवाज बनली. त्यांच्यावर होणाऱ्या अन्यायाला वाचा फोडणं, हेच आम्ही आमचं कर्तव्य मानलं.
हा प्रवास सोपा नव्हता. निर्भीड आणि सडेतोड पत्रकारितेची किंमतही मोजावी लागली. माझ्यावर आजवर चार खोट्या केसेस दाखल झाल्या, पण प्रत्येक वेळी मी त्यातून निर्दोष मुक्त झालो. या अनुभवांनी मला आणखी कणखर बनवलं.
आज मागे वळून पाहताना, खिळे जुळवण्यापासून ते डिजिटल क्रांतीपर्यंतचा हा प्रवास माझ्या डोळ्यासमोरून तरळून जातो. माध्यमं बदलली, पण माझा बाणा तोच आहे. लेखणीची जागा आता मोबाईलने घेतली असली तरी, शाईतली धग आणि शब्दांमधली आग आजही तशीच आहे, अन्यायाविरुद्ध पेटून उठणारी!